By British Council Polska

26 Kwi 2019 - 09:43

Na całym świecie wszystkie szkoły językowe pełne są uczniów, którzy regularnie powtarzają ten sam pełen frustracji refren – „Mam to na końcu języka...”; „Jak to było...?”; „Uciekło mi...”. Wszystkie te zdania słyszę jako nauczyciel zdecydowanie zbyt często. Oczywiście, gdy wszystko idzie dobrze – uczniowie przyswajają nowe słownictwo, a potem używają go w ustnych i pisemnych wypowiedziach – wszyscy są zadowoleni. Uczniowie są dumni ze swoich osiągnięć, a ja z postępów, które robią.

Ale niestety często zdarza się, że gdy kilka tygodni później próbuję wrócić do poruszonego wcześniej tematu, rezultaty nie są już tak dobre. Próby przypomnienia uczniom konkretnego słówka wywołują zazwyczaj wyłącznie frustrację lub jeszcze gorzej – jedyną odpowiedzią na moje pytania jest kompletna cisza. Dlatego warto pamiętać, że zapamiętanie nowych słów i zwrotów z lekcji na lekcje nie oznacza jeszcze osiągnięcia długotrwałego sukcesu. Jeśli chcesz realnie poprawić swój poziom znajomości języka, wypróbuj techniki, które zwiększą prawdopodobieństwo, że nowe słownictwo na stałe zapisze się w Twojej pamięci. Poniżej przedstawiamy parę sposobów, które pomogą Ci zmierzyć się z tym wyzwaniem.

1. Burze mózgów

Myślenie o słownictwie w podziale na kategorie znaczeniowe nie jest może najbardziej naturalnym sposobem poznawania nowych słów, ale może przynieść ogromne korzyści w kontekście powtarzania wcześniej przyswojonego słownictwa. Uczniowie chętniej odpowiadają na takie pytania jak: Jakie słowa związane z finansami znacie? niż na mniej konkretne: Jakie nowe słowa poznaliście w zeszłym tygodniu?. Ogólna zasada jest prosta – wybierz kategorię tematyczną, a potem w ciągu 90 sekund przypomnij sobie tyle słów i wyrażeń związanych z danym tematem, ile tylko zdołasz. Na przykład kategoria Computers może wywołać skojarzenie ze słowami typu: save, delete, file, spreadsheet itd. To krótkie ćwiczenie można wykonywać indywidualnie albo w parach czy grupach, rywalizując o to, kto zdoła przypomnieć sobie najwięcej słów. W przypadku bardziej zaawansowanych poziomów często przyznaję też dodatkowe punkty za szczególnie trudne lub przydatne zwroty. Szukasz inspiracji do wymyślania kategorii? Zajrzyj pod ten adres, aby odkryć szeroką gamę tematycznych możliwości: 

2. Mapy myśli

Ta metoda idzie krok dalej niż opisana powyżej prosta burza mózgów i zachęca do namysłu nad każdą analizowaną kategorią słownictwa. Zapisz wybrany temat w kółku na środku kartki, a potem daj się ponieść skojarzeniom. Zapisuj wszystkie słowa, które przyjdą Ci do głowy, tworząc z nich kolejne odgałęzienia, coraz bardziej oddalone od słowa wyjściowego. Jeśli na przykład punktem wyjścia będzie kategoria human body, pierwszymi skojarzeniami mogą być tak podstawowe słowa jak: head, legs, arms, czy torso. Każde z nich można następnie potraktować jako podstawę do dalszych skojarzeń, a następnie zrobić to samo z każdym nowym słowem i zwrotem. Uczniowie są często zaskoczeni tym, jak wiele słów i zwrotów związanych z zadanym tematem potrafią sobie w ten sposób przypomnieć. Rysuj mapy na kartce papieru czy tablicy albo wykorzystaj funkcję SmartArt w programie Word zainstalowanym na Twoim komputerze czy laptopie. Możesz też spróbować skorzystać z jednej z wielu darmowych aplikacji lub stron ułatwiających tworzenie map.

3. Aplikacje do nauki języka

Osoby uczące się angielskiego mają do wyboru wiele bardzo różnych aplikacji, z których każda ma swoje zalety. Aplikacje takie jak Anki, Memrise czy Quizlet naprawdę pomogły wielu moim uczniom, szczególnie tym na niższych poziomach. Jeśli jednak chodzi o powtarzanie słownictwa, większość nauczycieli przyzna, że aplikacja Kahoot po prostu nie ma sobie równych.

Zaloguj się na stronie, żeby uzyskać dostęp do zestawu słówek (Kahoot), które chcesz powtórzyć. Na ekranie komputera pojawią się pytania wraz z różnymi odpowiedziami. Te same odpowiedzi pojawią się jednocześnie na Twoim telefonie, na którym możesz zaznaczyć prawidłową wersję. Wybieranie odpowiedzi za pomocą telefonu sprawia, że uczniowie mogą ze sobą rywalizować podczas zajęć, co zmienia zwykłą powtórkę we wciągającą, interaktywną grę. Aplikacja pozwala też grać w pojedynkę - w takim przypadku mierzysz się po prostu ze swoimi poprzednimi osiągnięciami. Jeśli chcesz powtórzyć określone słownictwo, najlepsze efekty zapewni Ci ułożenie własnych pytań i odpowiedzi. Jeśli nie masz jednak na to czasu, zawsze możesz wyszukać odpowiednią kategorię słownictwa i znaleźć gotowy zestaw pytań, który odpowiada Twoim potrzebom. Uwaga: ta gra potrafi uzależnić zarówno dzieci, jak i dorosłych!

4. Łamigłówki

Niezależnie od tego, czy na co dzień lubisz spędzać czas rozwiązując krzyżówki, czy wręcz przeciwnie, raczej unikasz takich zajęć, nie da się ukryć, że tego rodzaju mentalne łamigłówki doskonale ćwiczą pamięć i pozwalają powtórzyć przyswojony materiał. Tak jak w przypadku poprzednich propozycji, możesz zacząć od powtarzania słówek w kategoriach tematycznych. Osoby przygotowujące się do egzaminów Cambridge mogą na przykład ćwiczyć słownictwo dzięki przyjemnym łamigłówkom dotyczącym bardzo różnorodnych tematów, od sztuki po sport.

Jeśli wolisz pracować on-line, wypróbuj jedną z tysięcy internetowych wykreślanek, które także są zazwyczaj podzielone na kategorie tematyczne (należy tylko pamiętać, żeby przed rozpoczęciem zadania nie zerkać na słowa, które ma się odnaleźć).

Warto też wypróbować jedną z gier oferowanych przez British Council, w których należy przeciągnąć słowa we właściwe miejsca: learnenglish.britishcouncil.org/en/vocabulary-games

To dobry sposób, żeby sprawdzić, czy na pewno pamięta się dokładne znaczenie przyswojonego słowa.

5. Tłumaczenie

Bardziej zaawansowani uczniowie mogą powtarzać i sprawdzać swoją wiedzę z poszczególnych obszarów tematycznych poprzez tłumaczenie dostępnych w Internecie prezentacji i piosenek. Na stronie TED.com znajduje się zakładka Topics, która pozwala wyszukiwać prezentacje dotyczące najróżniejszych kwestii.

Wyobraźmy sobie na przykład, że naszym celem jest powtórzenie słownictwa dotyczącego technologii. Klikam odpowiedni temat i z listy prezentacji wybieram tę, która wydaje mi się najbardziej interesująca – na przykład znakomite wystąpienie Pranava Mistry’ego pod tytułem The Thrilling Potential of SixthSense Technology. Następnie wybieram opcję Transcript oraz tę wersję transkrypcji, która została przetłumaczona na polski. Zaznaczam dowolny fragment i po przeniesieniu go do osobnego pliku zaczynam tłumaczyć tekst z powrotem na angielski. Po skończeniu dłuższego fragmentu lub pojedynczego akapitu mogę wrócić do prezentacji i sprawdzić, czy moje tłumaczenie dobrze oddało sens oryginału.

A co jeśli prezentacje Cię nie interesują?  Możesz zrobić to samo z piosenkami. Po prostu wybierz piosenkę zawiązaną tematycznie ze słownictwem, które chcesz powtórzyć, a potem znajdź polskie tłumaczenie tekstu tej piosenki na jednej z wielu stron, które oferują takie amatorskie tłumaczenia.

Po przetłumaczeniu tekstu odszukaj oryginał piosenki w serwisie YouTube i sprawdź, czy udało Ci się trafić w sedno. To fajne ćwiczenie gwarantuje, że użyte w piosence zwroty na stałe zapiszą się w Twojej pamięci.

6. Rysowanie

Jeśli lubisz rysować, dobrym sposobem na powtarzanie materiałów może być  ilustrowanie słów i idiomów prostymi rysunkami. Wpisz do wyszukiwarki obrazów Google hasło „ilustrowane idiomy”, a bez trudu znajdziesz wiele inspirujących przykładów. Zamiast wkuwać na pamięć całe listy słówek i zwrotów, wybierz kilka tych, które naprawdę warto zapamiętać i stwórz dla każdej osobny szkic. Nie umieszczaj na rysunku słowa/zwrotu, o który chodzi. Niech obraz mówi sam za siebie. Następnym razem, gdy spojrzysz na ilustrację, spróbuj przypomnieć sobie, do czego się odnosi. Możesz też skorzystać z prostego internetowego narzędzia do tworzenia rysunków. Pozwoli Ci zapisać utworzony obraz, a potem wrócić do niego podczas kolejnej powtórki materiału.

Pamiętaj, że wybrana metoda powtarzania słownictwa powinna Ci sprawiać przyjemność. Niektórzy eksperci twierdzą, że aby zapamiętać dane słowo, musimy je usłyszeć lub zobaczyć czterdzieści razy (tak, aż czterdzieści!). Kto w tych czasach ma aż tyle wolnego czasu? Wykorzystaj piosenki, aplikacje i ilustracje, a Twoje powtórki słownictwa zmienią się w dobrą zabawę, co z pewnością pomoże Ci szybciej przyswoić każdy nowy materiał.

 

Autorka: Cath McLellan

Cath uczy dzieci i młodzież w British Council od 2003 roku i od tego czasu pracowała w Hiszpanii, Japonii i Hongkongu. Jest autorką materiałów dydaktycznych oraz koordynatorem projektu TeachingEnglish . W swoim czasie wolnym uwielbia odkrywać nowe miejsca, pisze i gotuje. Czasem lubi po prostu uciec z miasta na długi spacer.