Rzeczowniki policzalne i niepoliczalne w języku angielskim

Rzeczowniki są częścią mowy, która w języku angielskim występuje w wielu różnych formach. Mogą opisywać rzecz lub przedmiot (jak „chair” (krzesło), „table” (stół), „bird” (ptak)), osobę („teacher” (nauczyciel), „doctor” (lekarz), „hairdresser” (fryzjer)) lub coś bardziej abstrakcyjnego („happiness” (szczęście), „love” (miłość), „peace” (pokój)). Rzeczowniki dzielimy na policzalne i niepoliczalne, a niektóre mogą występować w obu formach. Przyjrzyjmy się, jak to działa:

Rzeczowniki policzalne

Większość rzeczowników w języku angielskim jest policzalna, co oznacza, że mają one formę liczby pojedynczej i mnogiej i można mówić o ich liczebności. W liczbie pojedynczej są one używane z przedimkiem (a, an lub the). Liczbę mnogą rzeczowników regularnych tworzy się po prostu poprzez dodanie litery „s” na końcu.

There was a cat sunbathing in the garden. (W ogrodzie wygrzewał się kot.)
There were four cats sunbathing in the garden. (W ogrodzie wygrzewały się cztery koty.)

Jednak niektóre rzeczowniki policzalne mają nieregularne formy liczby mnogiej, takie jak man (człowiek), woman (kobieta), child (dziecko), mouse (mysz), foot (stopa), tooth (ząb).

Michał met a man last night who works for the government. (Michał spotkał wczoraj mężczyznę, który pracuje dla rządu.)
Michał met two men last night who work for the government. (Michał spotkał wczoraj dwóch mężczyzn, którzy pracują dla rządu.)

Rzeczowniki niepoliczalne

Rzeczowniki niepoliczalne to (jak sama nazwa wskazuje) te, których nie można policzyć. Przykłady rzeczowników niepoliczalnych to: information (informacje), water (woda), furniture (meble) oraz rzeczowniki abstrakcyjne, takie jak happiness (szczęście) czy anger (gniew). Są to rzeczowniki, których nie można używać z liczebnikami i nie stosuje się ich z przedimkami.

I needed information. (Potrzebowałam informacji). Forma poprawna.
I needed three informations. (Potrzebowałam informacji). Użyta tutaj forma rzeczownika „information” z „s” na końcu jest niepoprawna, ponieważ nie możemy „policzyć” informacji.

Rzeczowniki które są zarówno policzalne, jak i niepoliczalne

Niektóre rzeczowniki mogą być zarówno policzalne, jak i niepoliczalne w zależności od tego, do czego się odnoszą.

Jason has never liked coffee. (Jason nigdy nie lubił kawy.)

Tutaj coffee (kawa) jest niepoliczalna, ponieważ odnosi się do substancji - kawy.

‘Would you like a coffee?’ (Masz ochotę na kawę?)
‘No thanks - I’ve already had three coffees this morning’ (Nie, dziękuję - wypiłem już trzy kawy tego ranka.)

W tym przykładzie coffee (kawa) jest policzalna, ponieważ mówimy o pojedynczej filiżance kawy. 

Policzalne jak i niepoliczalne mogą być również niektóre rzeczowniki abstrakcyjne.

Friendship is more important than money. (Przyjaźń jest ważniejsza niż pieniądze.)

Tutaj friendship (przyjaźń) jest niepoliczalna, ponieważ mówimy o abstrakcyjnym pojęciu przyjaźni w ogóle.

Out of all his friendships, Gary valued Monica’s the most. (Ze wszystkich swoich relacji przyjacielskich, Gary najbardziej cenił Monikę.)

Tutaj friendship (przyjaźń) jest policzalna, ponieważ odnosi się do konkretnej relacji przyjacielskiej spośród wielu.

Jakie są zasady tej struktury?

Skąd więc można wiedzieć, czy rzeczownik jest policzalny czy niepoliczalny? Niestety nie ma na to sztywnych i prostych reguł. Często jedynym kryterium decydującym o naszym wyborze formy rzeczownika będzie „to, co brzmi poprawnie”, co podczas nauki nowego języka niewiele nam mówi. Dobrym sposobem jest sprawdzenie słówka w rzetelnym słowniku. Przyjrzyjmy się rzeczownikowi money (pieniądze):

money: noun [U]  /ˈmʌni/ (pieniądze)
to, co zarabiasz, oszczędzasz, inwestujesz i wykorzystujesz do płacenia za różne rzeczy.

Symbol [U] oznacza, że rzeczownik jest niepoliczalny. Rzeczowniki policzalne będą oznaczone symbolem [C]. Jest to prosty sposób na sprawdzenie, gdy nie jesteś pewien!

Określanie liczebności rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych

Chcąc określić ilość rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych, możemy posłużyć się różnymi słowami i wyrażeniami. Zauważ, że niektóre liczebniki mogą być używane z obydwoma rodzajami rzeczowników, zatem w razie wątpliwości najlepiej skorzystać właśnie z nich.

Wyjątki i odstępstwa

Pamiętaj, że many, much i any są używane w zdaniach z czasownikami przeczącymi lub w pytaniach.

Jednakże, many i much Jednakże, many i much mogą być używane w zdaniach twierdzących z „too”, oznaczając, że czegoś jest więcej niż chcesz lub potrzebujesz.

‘There are too many people in here - I can hardly move!’ (Tu jest za dużo ludzi - ledwo mogę się ruszyć!)

‘There was too much noise in the bar - she couldn’t hear what he was saying’. (W barze było zbyt głośno - nie słyszała, co mówił.)

Czasami możemy uczynić rzeczowniki niepoliczalne policzalnymi poprzez dodanie odpowiedniego słowa.

Na przykład:

‘He gave me three good pieces of advice’. (Dał mi trzy dobre rady.)
‘I bought two loaves of bread to make the sandwiches’. (Kupiłam dwa bochenki chleba na kanapki.)
‘Only a few drops of rain fell on her before she got home’. (Zanim dotarła do domu, spadło na nią tylko kilka kropel deszczu.)

Przykładów tego typu struktur jest znacznie więcej.

Jeśli ktoś pyta ‘how much?’ lub ‘how many?’, a odpowiedź brzmi ‘0’, możemy użyć słowa none (zamiast any).

‘How many biscuits are left?’ (Ile ciastek zostało?)
‘None. I ate them all.’ (Żadnego. Zjadłem je wszystkie.)

Najczęstsze błędy

Przyglądając się liczebnikom rzeczowników, należy pamiętać, że fewer (mniej) używa się z rzeczownikami policzalnymi, a less (mniej) z niepoliczalnymi. Jest to powszechny błąd, który można zauważyć w wielu supermarketach w całej Wielkiej Brytanii.

These crips have 25% less fat than others. ✓ (Te chipsy mają o 25% mniej tłuszczu niż inne. ✓)
There are fewer calories in these biscuits. ✗ (Te ciastka mają mniej kalorii. ✗)

Rzeczownik ‘news’ (wiadomości) jest zawsze niepoliczalny (nawet jeśli wygląda jak rzeczownik w liczbie mnogiej). Musimy dodać do niego inne słowo, aby uczynić go policzalnym - na przykład ‘news article’ lub ‘news report’ lub ‘news item’. Jeśli nie, możemy po prostu powiedzieć ‘the news’. To samo dotyczy rzeczownika “series”.

I have just read a very interesting new. ✗ (Właśnie przeczytałem bardzo interesującą wiadomość.) ✗ - chociaż po polsku zdanie to brzmi poprawnie, w angielskim struktura ta jest niewłaściwa.
I have just read a very interesting news article. ✓ (Właśnie przeczytałem bardzo interesujący artykuł.) ✓

Jess is watching a great police serie at the moment. ✗ (Jess ogląda właśnie świetny serial policyjny.) ✗
Jess is watching a great police series at the moment. ✓  (Jess ogląda właśnie świetny serial policyjny.) ✓

Kiedy używamy rzeczowników policzalnych w liczbie pojedynczej, zwykle używamy „a” zamiast „one” (chyba że naprawdę mamy na myśli tylko jeden).

Would you like one drink? ✗ (Czy chciałbyś drinka?)
Would you like a drink? ✓ (Czy chciałbyś jednego drinka?)

Zwróć uwagę na few i a few oraz little i a little. Jak widzieliśmy powyżej, few / a few jest używane z liczebnikami policzalnymi, natomiast little / a little z niepoliczalnymi. Istnieje jednak między nimi różnica.

A few i a little oznaczają „trochę”. Few and little oznaczają niewiele / wiele i podkreślają, że mówimy o małej ilości. Są one często używane z określeniem very (bardzo).

I have a few friends. (I have some friends, I am quite popular) - Mam kilku przyjaciół. (Mam kilku przyjaciół, jestem dość popularny/a)
I have very few friends. (I don’t have many at all - I am probably not very popular) - Mam bardzo niewielu przyjaciół. (W ogóle nie mam ich wielu - prawdopodobnie nie jestem zbyt popularny/a).

I have a little money. (So let’s go out tonight!) - Mam trochę pieniędzy. (Więc wyjdźmy dziś wieczorem!).
I have very little money. (So I am going to stay at home). - Mam bardzo mało pieniędzy.  (Więc zamierzam zostać w domu).

Słynne przykłady

W 1974 roku Nina Simone zaśpiewała „I want a little sugar in my bowl”.

Film 12 Angry Men („Dwunastu gniewnych ludzi”) był pierwotnie sztuką telewizyjną o ławie przysięgłych, na podstawie której nakręcono słynny film z Henrym Fondą w roli głównej.

Chocolat („Czekolada”) to film, w którym ulubione jedzenie każdego z nas odgrywa główną rolę.

Dobrym przykładem jest również piosenka zespołu Erasure z 1988 roku, w której wokalista prosi o „a little respect”.

Quiz

Czy potrafisz znaleźć i poprawić błędnie użyte formy rzeczowników policzalnych i niepoliczalnych w poniższych zdaniach?

1. There were more womans than mans at the conference. (Na konferencji było więcej kobiet niż mężczyzn.)
2. John didn’t take Sarah’s advices - he decided to leave his job. (John nie posłuchał rady Sary i postanowił odejść z pracy.)
3. I have very little friends because I am quite anti-social and prefer to be alone. (Mam niewielu przyjaciół, ponieważ jestem dość nietowarzyski i wolę być sam.)
4. ‘How much money do we have left?’ (“Ile pieniędzy nam zostało?) ‘Any. We spent it all last night.’ (Wydaliśmy wszystko zeszłej nocy).
5. Kesh thought there were too much paintings in the exhibition. (Kesh uważa, że na wystawie było za dużo obrazów.)

Odpowiedzi:

1. There were more women than men at the conference.
2. John didn’t take Sarah’s advice - he decided to leave his job.
3. I have very few friends because I am quite anti-social and prefer to be alone.
4. ‘How much money do we have left?’  ‘None. We spent it all last night.’
5. Kesh thought there were too many paintings in the exhibition.